در ایران امروز سنت مهمانی دادن به دلیل وجود تجملات و چشم وهمچشمی ها کمرنگ شده است
ایرانیها از جمله اقوامی هستند که در میان کشورهای دنیا به مهماننوازی شهرت دارند. هر چند که امروزه دید و بازدیدهای اقوام و دوستان و آشنایان در مقایسه با گذشته کمرنگتر شده و گاهی این دیدارها به دید و بازدیدهای نوروزی محدود شده است و حتی بسیاری بدبینانه بر این باورند که شاید تا چند سال آینده، نسل جدید این سنت کهن ایرانی را نیز به دست فراموشی بسپارند و تنها به دیدار اعضای خانواده در این ایام بسنده کنند.
بیشک افرادی که زندگی در دهههای گذشته را تجربه کردهاند به خوبی میدانند که در دنیای امروز دیگر از صمیمیتها و دوستیهایی که در گذشته بین اقوام و آشنایان وجود داشت خبری نیست و به همین علت کمتر مهمان دعوت میکنیم یا به مهمانی دعوت میشویم. در حالی که در گذشته یکی از مهمترین سرگرمیهای خانوادههای ایرانی دید و بازدید از اقوام و آشنایان بود اما امروزه سرگرمیهای دیگری جایگزین سنت دیرینه شده است و به همین علت بندرت همه افراد خانواده و خویشاوندان در یک مهمانی بزرگ دور هم جمع میشوند و تازه اگر ردپایی از این مهمانیهای خانوادگی وجود داشته باشد اغلب بزرگترهای خانواده میزبان این مهمانی بزرگ هستند که همچنان به سنتهای قدیمی و کهن پایبند هستند. یکی از رسوم حاکم بر جامعه ایرانی در دنیای امروز این است که وقتی تعدادی از اقوام یا دوستان خود را برای مهمانی دعوت میکنند غذای مفصلی را برای مهمانان خود تدارک میبینند تا به بهترین نحو ممکن از آنها پذیرایی کنند و شاید یکی از عواملی که در کمرنگشدن روابط بین اقوام و آشنایان تاثیرگذار بوده است این باشد که امروزه ما ایرانیها مهمانیهای خود را به نوعی تجملاتی برگزار میکنیم و این در حالی است که در گذشته اغلب مهمانیها بسیار ساده و با هدف دور هم جمع شدن اعضای خانوادهها برگزار میشد.
پایبندی به سنتهای کهن
اگر نگاهی به آداب و رسوم اجتماعی دیگر کشورها بیندازیم و آنها را با آداب و رسوم حاکم بر جامعه ایرانی مورد مقایسه قرار دهیم متوجه خواهیم شد که علیرغم این که در بسیاری از کشورها دید و بازدیدهای خانوادگی در مقایسه با گذشته کمرنگتر شده و بسیاری از سنتهای قدیمی به دست فراموشی سپرده شدهاند اما همچنان در بسیاری از کشورها مهمانیها به شیوههای سنتی و با رعایت آداب و اصول اجتماعی برگزار میشود. از آنجایی که در سالهای اخیر ساختار زندگی خانوادگی مردم در ایالات متحده آمریکا دستخوش تحولات قابل توجهی شده رنگ و بوی روابط خانوادگی نیز در این کشور کمتر شده است. اما آنچه مسلم است این که دید و بازدیدهای خانوادگی و دوستانه یکی از مهمترین تفریحات و سرگرمیهای آمریکاییها محسوب میشود تا جایی که افراد گاهی برای دیدن خانوادههایشان مسافتی طولانی را با اتومبیلهای شخصی خود یا حتی هواپیما سفر میکنند. اما آنچه برای این افراد مهم است این که دوست دارند وقتی برای دیدن همدیگر به مهمانی میروند از آرامش و راحت بودن در کنار هم لذت ببرند. بنابراین خیلی به تجملات پایبند نبوده و میزبان هم تلاش خود را میکند تا شرایطی را فراهم کند که مهمان بتواند هر کاری را که راحت است انجام داده و از زمانی که در مهمانی است بیشترین لذت را ببرد.
مهمانی های بدون تکلف
برخلاف انگلیسیها، آمریکاییها در روابط خانوادگی خود معمولا راحتتر هستند و حتی اگر میزبان یا مهمان اصول و آداب اجتماعی را رعایت نکند، نشانه بیاحترامی نخواهد بود. در این کشور مهمان معمولا هدیه کوچکی که اغلب گل یا گلدان یا یک بسته شکلات است برای میزبان میآورد و اگر مهمانی بخواهد چندین روز در جایی اقامت داشته باشد بهتر است در پایان مدت اقامت خود هدیه کوچکی را به پاس قدردانی از زحمات میزبان به او تقدیم کند. اگر چه تاخیر در مهمانیها پذیرفتنی است اما معمولا غذا در ساعت معینی حدود ساعت 3 بعدازظهر یا 5/8 شب سرو خواهد شد. در ژاپن نیز که یکی از پیشرفتهترین کشورها از نظر فناوری است، پایبندی به آداب و رسوم در این کشور از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است و به همین علت بسیاری بر این باورند که کشور ژاپن از این نظر که توانسته است علیرغم پایبندی به سنتهای کهن و دیرینه به استقبال فناوریهای جدید در زندگی روزمره برود در مقایسه با دیگر کشورها منحصر به فرد بوده است. آداب و رسوم کشور ژاپن که برگرفته از فرهنگ کهن این کشور است، بسیار مهم محسوب میشود. ژاپنیها بسیار مودب و در عین حال مهماننواز هستند. دعوت از مهمان برای حضور در یک مهمانی ضروری است و اغلب آنها بدون دعوت میزبان در مهمانیها حاضر نمیشوند. به همراه داشتن هدیهای هرچند کوچک برای میزبان نیز نشانه احترام و ادب مهمان است و اگر فردی برای حضور در یک مهمانی دعوت شده هدیهای برای میزبان نیاورده باشد نشاندهنده بیاحترامی او نسبت به میزبان است و مهمان حتما در بدو ورود خود این هدیه را به میزبان تقدیم میکند و معمولا هنگامی که مهمان قصد خروج از منزل میزبان را دارد میزبان نیز هدیهای را به او تقدیم میکند که اگرچه ممکن است مهمان در ابتدا از پذیرفتن آن خودداری کند اما شرط ادب و احترام این است که حتما این هدیه را از میزبان قبول کند. هندیها نیز از جمله اقوامی هستند که بسیار پایبند به خانواده بوده و علاقه زیادی به حفظ سنتهای کشورشان دارند. از آنجایی که خانواده در کشور هند از جایگاه بسیار مهم و ارزشمندی برخوردار است در این کشور اغلب دید و بازدیدها در خانواده انجام میشود. اگرچه گاهی دوستان و اقوام نزدیک بدون اطلاع میزبان و به طور سرزده و بیخبر به دیدن همدیگر میروند اما در شهرهای بزرگ رسم بر این است که مهمان باید قبل از رفتن به مهمانی به میزبان اطلاع دهد. در این کشور معمولا مهمانان دسته گلی برای میزبان هدیه میآورند. اگر فردی به مهمانی شام یا ناهار دعوت شده باشد معمولا هدیه کوچکی که اغلب شیرینی یا شکلات است را نیز به عنوان هدیه به میزبان تقدیم میکند. اگر تعدادی مهمان برای شام یا ناهار به مهمانی دعوت شده باشند میزبان به شیوه غذایی خاص خود که برگرفته از آیینها و سنتهای حاکم بر هر خانواده است غذای مفصلی را برای مهمانان خود تدارک میبیند و جالب اینکه در اقوام هندی رسم بر این است که زنان خانواده حتما باید بعد از مهمانان و دیگر افراد خانواده غذا بخورند.
برگزاری مهمانیهای بزرگ و تشریفاتی
مصریها یکی از تجملاتیترین میزبانان دنیا هستند. از آنجاییکه مردم کشور مصر از سالها پیش در حاشیه رود نیل زندگی میکردند فرهنگ و آداب و رسوم اجتماعی حاکم بر این کشور متاثر از فرهنگ بسیاری از دیگر کشورها بوده است. مصریها در برگزاری مهمانی به تجملات و تشریفات اهمیت زیادی میدهند. از آنجاییکه در آداب و رسوم حاکم بر جامعه مصر دید و بازدیدهای خانوادگی از جایگاه بسیار مهمی در حفظ روابط خویشاوندی برخوردار است، دیدار اقوام و آشنایان یکی از بهترین و مورد توجهترین کارها در اوقات فراغت افراد محسوب میشود. در کشور مصر نیز مانند کشور ما فرزندانی که ازدواج کردهاند در روزهای تعطیل برای دیدن پدر و مادرهایشان دور هم جمع میشوند.
شاید برایتان جالب باشد بدانید که در این کشور، دیدن دوستان در خارج از محیط خانه و معمولا در کافیشاپها انجام میشود و اغلب دوستان برای دیدن همدیگر به جای اینکه در مهمانیهای خانوادگی حضور داشته باشند ترجیح میدهند ساعاتی از روز تعطیل خود را کافیشاپها به دیدار دوستانشان اختصاص دهند و به همین علت حتی در کوچکترین روستاهای این کشور هم حداقل یک کافیشاپ وجود دارد. مردم کشور مصر اغلب اتفاقات مهم زندگی خود نظیر موفقیت در زمینههای مختلف، ازدواج، تولد یا حتی تعطیلات ملی و رسمی را دور هم جشن میگیرند و این در حالی است که ایتالیاییها در نقطه مقابل مردم این کشور اغلب از اسراف و تجملگرایی پرهیز میکنند و دور هم جمعشدنهای دوستانه و ساده را به تجملات ترجیح میدهند. ایتالیاییها اغلب مهمانان خود را به ناهار دعوت میکنند و اگر به ندرت افرادی را برای شام دعوت کنند حتما این افراد، از افراد بسیار مهمی هستند که باید از آنها با 7 نوع غذای مختلف پذیرایی کرد. در این مهمانیها بلافاصله پس از ورود مهمانان، میزبان حلقه گل زیبایی را به نشانه تشکر از پذیرش دعوت خود به آنها هدیه خواهد داد. چینیها نیز از جمله اقوامی هستند که وفاداری آنها نسبت به خانواده از گذشتههای دور زبانزد مردم دیگر کشورها بوده است. آنها مردمانی بسیار مودب هستند و به همین علت برای پایبندی به قوانین و آداب و رسوم اجتماعی اهمیت زیادی قائل هستند تا جایی که این پایبندی حتی بر روابط بین افراد خانواده و اقوام و آشنایان و حتی دید و بازدیدهای آنها نیز سایه انداخته است. در کشور چین نیز همانند کشور ما حضور افراد در مهمانیهای رسمی مستلزم دعوت از آنها از سوی فرد میزبان است و این در حالی است که اگر مهمانی غیررسمی باشد، ممکن است برخی از افراد بدون دعوت و حتی بدون این که به میزبان اطلاع دهند، در این مهمانی حضور پیدا کنند. اما اگر فردی که برای حضور در یک مهمانی رسمی دعوت شده باشد، حتی چند دقیقه دیرتر از زمان شروع مراسم در این مهمانی حاضر شود، نشانه بیاحترامی به فرد میزبان است. اغلب افرادی که در یک مهمانی رسمی حضور پیدا میکنند، از صحبتکردن و ایجاد هر گونه سروصدا در مدت زمان برگزاری مراسم خودداری میکنند.
افرادی که برای حضور در یک مهمانی رسمی و حتی غیررسمی دعوت شده باشند، میتوانند هدیه کوچکی برای میزبان بیاورند اما معمولا در کشور چین پذیرفتن هدیههای گرانقیمت از سوی میزبانان مرسوم نیست. اقوام و دوستان نیز معمولا دست خالی به مهمانی نمیروند و هدایای کوچکی مانند میوه، شکلات، کیک، چای یا حتی سیگار را برای میزبان به همراه خود میآورند. در مهمانیهای غیررسمی، میزبان غذای سادهای برای مهمانان خود تدارک میبیند و هیچگاه قبل از رفتن مهمانان هدایای آنها را باز نمیکند. از آنجا که چینیها اغلب افرادی سحرخیز هستند، اگر به مهمانی شام دعوت شده باشند، میزبان شام را قبل از ساعت 7 شب برای مهمانان سرو میکند و به این ترتیب مهمانی شام خیلی زود تمام شده و مهمانان منزل میزبان را ترک میکنند.
جالب است بدانید که در پایان مهمانی هر یک از افراد برای تشکر از میزبان، قبل از ترک مهمانی با یک سخنرانی کوتاه و دوستانه از زحمات میزبان تشکر و قدردانی میکنند.
اداب اجتماعی مهمانداری در انگلیس
پایبندی انگلیسیها به اصول اخلاقی و سنتها و آداب و رسوم اجتماعی در همه کشورهای دنیا زبانزد است. اگرچه مهمانی رفتن یا دعوت از مهمان در بین انگلیسیها چندان مرسوم نیست، اما آنها از جمله افرادی هستند که رفتن به مهمانی یا دعوت از مهمانان را مستلزم رعایت بسیاری از آداب اجتماعی حاکم بر جامعه انگلیس میدانند.
انگلیسیها هیچ گاه بدون اطلاع میزبان در مهمانیها شرکت نمیکنند و تلفن زدن به میزبان قبل از رفتن به مهمانی را شرط ادب و احترام به میزبان میدانند. در این کشور معمولا افراد به مهمانی شام دعوت میشوند و آنها نیز هدیه کوچکی را برای میزبان به همراه خود میآورند.
مصری ها یکی از تجملاتیترین میزبانان دنیا هستند. آنان در اغلب اتفاقات مهم زندگی خود و حتی تعطیلات ملی رسمی دور هم جشن می گیرند
در انگلیس هر میزبان برای دعوت از افراد برای حضور در مهمانیهای رسمی باید 2 هفته قبل از مهمانی، تاریخ برگزاری مهمانی را به آنها اطلاع دهد که این دعوت میتواند از طریق یک تماس تلفنی، ارسال نامه الکترونیکی (ایمیل) یا پیام کوتاه باشد که البته برای رعایت ادب و احترام به مهمان، بهتر است دعوت از طریق تماس تلفنی انجام شود، اما اگر میزبان قصد داشته باشد مهمانانی را برای یک مهمانی رسمی دعوت کند، باید یک یا 2 ماه قبل از برگزاری مهمانی با ارسال کارت دعوت مهمانان را از تاریخ دقیق برگزاری این مهمانی مطلع سازد. علیرغم این که قبل از دهه 1960 مرسوم بود که از مهمانان با غذاهای سنتی این کشور ـ که اغلب از گوشت گوساله تهیه میشود ـ پذیرایی شود اما شیوه غذایی مردم انگلیس در این سالها دستخوش تحولات بسیار زیادی شده و انگلیسیها این روزها علاقه زیادی به خوردن غذاهای اروپایی و آمریکایی پیدا کردهاند تا جایی که خوردن این نوع غذاها در مهمانیهای رسمی و غیررسمی جایگزین غذاهای سنتی شده است.
مالزیایی ها مهمانی نمیدهند
در کشور مالزی نیز مانند کشور ما دید و بازدید از اقوام و بزرگترهای خانواده از اهمیت زیادی برخوردار است. در این کشور به مانند بسیاری از کشورها فرزندان خانوادهها در روزهای تعطیل به دیدن پدر و مادرهایشان میروند.
در این کشور مهمانی رفتن و مهمان دعوتکردن چندان مرسوم نیست و اغلب آنها در خارج از خانه دور هم جمع شده و ساعاتی را در کنار هم میگذرانند. جالب است بدانید که در کشور عربستان پذیرایی از مهمان آداب و رسوم خاصی دارد و معمولا بلافاصله پس از ورود مهمانان با یک وعده غذای مخصوص ـ که معمولا از گوشت بره یا شتر تهیه شده است ـ از مهمانان پذیرایی میشود. در این کشور زمان زیادی از دید و بازدیدهای خانوادگی به پذیرایی از مهمانان با غذاهای متنوع اختصاص پیدا میکند. اغلب افراد برای ناهار به مهمانی دعوت میشوند و معمولا از آقایان در محلی جداگانه و قبل از خانمها پذیرایی میشود.
میزبان معمولا از چندین روز قبل از مهمانی همهچیز را برای مهمانان خود آماده میکند تا بتواند به بهترین نحو ممکن از آنها پذیرایی کند. اگرچه پایبندی به این سنت امروزه در کشور عربستان کمتر مرسوم است اما در گذشته رسم بر این بود که یک روز قبل از برگزاری مهمانی گوسفند یا شتری را برای مهمانان قربانی میکردند و غذای آنها را از همین گوشت قربانی تهیه میکردند. علیرغم اینکه فرهنگ اجتماعی هر کشور متاثر از تاریخ آن کشور بوده وجود و تفاوت در آداب و رسوم حاکم بر هر جامعه امری اجتنابناپذیر است که بیش از هرچیز میتواند نشاندهنده تار و پود تشکیلدهنده ساختار هر جامعه باشد، آنچه مسلم است این که نیاز به احساس وابستگی بین افراد، علاقه به همدیگر، لزوم مشارکت آنها در زندگی و همچنین کمک به همدیگر برای ادامه حرکت در مسیر زندگی از ویژگیهای مشترک همه انسانها در گوشه و کنار این دنیای بزرگ محسوب میشود که اگر بسیاری از سنتها و آداب و رسومی را که بیشتر جنبه ظاهری دارند کنار بگذاریم در نهایت جامعهای خواهیم داشت که در آن همه انسانها بدون داشتن تفاوتهای محسوس برای رسیدن به یک هدف مشترک در زندگی در تلاش خواهند بود.
وقتی برای خرید آجیل عید به خشکبارفروشی میروید، معمولا چند گزینه عمده پیش رو دارید. به عبارت دیگر، خیلی از فروشندهها، از قبل چند نوع ترکیب مختلف برای آجیل نوروزی شما آماده کردهاند و منتظر یک اشاره شما هستند تا آجیل را درون ظرف بریزند و بگذارند روی ترازو.
بعضی از این ترکیبات عبارتند از:
1) آجیل شور: این نوع آجیل تشکیل شده از پسته، تخمه کدو، تخمه ژاپنی، مغز بادام، مغز فندق و بادام هندی. بعضیها بادام منقا را هم به این جمع اضافه میکنند. متاسفانه این نوع آجیل، رایجترین و پرطرفدارترین نوع آجیل در ایام نوروز است. اینکه چرا میگوییم متاسفانه، پاسخ ساده و روشنی دارد. کافی است به صفتی که کلمه آجیل را همراهی میکند، دقت کنید: «شور!» چه کسی است که این روزها در باره عوارض ناشی از افزایش مصرف نمک و خطرات زیانبار آن چیزی نشنیده باشد یا مطلبی نخوانده باشد؟
2) آجیل شیرین: شامل مغز گردو، کشمش، توت خشک، مغز فندق، مغز پسته، مغز بادام و بادام هندی. اگرچه از این نوع آجیل کمتر از بقیه آجیلها در ایام نوروز استقبال میشود اما حضور مغز گردو در این ترکیب یک مزیت بسیار بزرگ به حساب میآید.
3) آجیل چهار مغز: این آجیل تشکیل شده از مغز بادام، مغز پسته، مغز فندق و بادام هندی.
4) آجیل مشکلگشا: بعضیها معتقدند که حضور آجیل مشکلگشا، حتی در حجم کم، در کنار ظرف اصلی آجیل یا روی سفره هفتسین، برای صاحبخانه خوشیمن خواهد بود و به همین خاطر، کمی هم از این نوع آجیل تهیه میکنند. آجیل مشکلگشا عبارت است از ترکیب مغز فندق، مغز پسته، مغز بادام، توت خشک، کشمش، نخودچی و نقل.
5) سلیقه شخصی: همه ما برای خرید آجیل نوروزی یک گزینه دیگر را هم پیشروی خود داریم و آن هم سبک شخصی خودمان است؛ به این معنی که ما میتوانیم از هر کدام از اقلام آجیل به میزان دلخواه و به سلیقه شخصی خودمان خرید کنیم و آنها را با هم ترکیب کنیم. در بین اقلام مختلف آجیل، معمولا مشتریان بیشترین استقبال را از پسته به عمل میآورند و بعد از آن به ترتیب انواع تخمه، بادام، بادام هندی و مغز فندق مورد توجه قرار میگیرد.
6) آجیلهای وارداتی: اینروزها در آجیلفروشیها و فروشگاههای عرضهکننده خشکبار، آجیلهای هندی، تایلندی و ژاپنی هم پیدا میشود که به خاطر تنوع رنگی و طعم تندشان مشتریانی هم برای خودشان دست و پا کردهاند. در این نوع آجیلها انواع رشته، ذرت، نخود و باقلا هم پیدا میشود. البته بعید به نظر میرسد که کسی بخواهد میز پذیرایی عید خود را با آجیلهای رنگی شرق آسیا تزیین کند.
دلایلی برای دوست داشتن آجیل
آجیل ترکیبی از میوههای خشکشده و مغزهای مختلف است که قبلا فکر میکردند ارزش غذایی ندارد، چرب و چاقکننده است و برای سلامت بدن ضرر دارد. اما حالا دیگر، محققان طور دیگری فکر میکنند. مطالعات و پژوهشهای علمی بلند مدت نشان داده که مصرف آجیل میتواند اثرات مثبتی بر سلامت بدن داشته باشد. البته به شرطی که آجیل را به شکلی منطقی و به عنوان جزئی از یک برنامه غذایی متعادل مصرف کنیم.
برخلاف تصور خیلیها که هنوز هم گمان میکنند این قبیل مواد خوراکی، فاقد ارزش غذایی هستند، باید گفت که مواد تشکیلدهنده آجیل منبع سرشاری از پروتئین، مواد معدنی و ویتامینهای آنتیاکسیدان به شمار میآیند. مغزها در هرم غذایی در گروه گوشتها قرار میگیرند و پروتئین، آهن، روی، کلسیم، پتاسیم و بسیاری از دیگر مواد معدنی ارزشمند را در خود جای دادهاند. طعم و شکل آجیل به اندازه کافی وسوسهکننده هست اما اگر برای دوستداشتن آن به دنبال دلایل مستند و علمی میگردید،
دلیلی برای دوستداشتن آجیل:
1) آجیل چرب است اما چربی موجود در انواع آجیل از نوع اشباعنشده است که کلسترول خون را پایین میآورد و خطر بیماریهای قلبی و عروقی را کم میکند. اغلب مغزهای موجود در آجیل شامل 90 درصد اسیدهای چرب اشباعنشده هستند.
2) آجیل منبع پروتئین، ویتامینها و مواد معدنی مختلف است. ویتامین ای (E) و پروتئین آرجینی موجود در آجیل به حفظ سلامت رگهای خونی، کاهش فشار خون و پیشگیری از حملات قلبی کمک میکند. خوردن غذاهای حاوی ویتامین ای، از جمله آجیل، باعث کم شدن خطر ابتلا به سرطان میشود. آنتی اکسیدانهای موجود در این ماده غذایی از اکسیدشدن و تخریب سلولها و بروز بیماریهایی مانند دیابت هم جلوگیری میکند.
3) آجیل سرشار از فیبر است. فیبرهای غذایی، هم به تسهیل اجابت مزاج کمک میکنند و هم نوعی احساس سیری در شخص ایجاد میکنند و به این ترتیب مانع پرخوری میشوند. فیبرهای غذایی در پیشگیری از بدخیمیهای روده بزرگ هم بسیار مفیدند.
4) ثابت شده که مغزهای گردو، فندق، بادام، پسته، بادامزمینی و انواع تخمه، دستگاه دفاعی بدن را در مقابله با عوامل خارجی تقویت میکند.
5) مغزها علاوه بر کاهش کلسترول خون و کاهش میزان ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی، در پیشگیری از پوکی استخوان و بیماریهای دوران پیری نیز تاثیر بهسزایی دارند.
دلایلی برای وحشت از آجیل
1) آجیلها پرکالری هستند و هر گرم آنها 5 کالری انرژی غذایی تولید میکند. از نظر ارزش تغذیهای، یک نعلبکی آجیل دارای تقریبا 600 کالری انرژی غذایی است. میدانید 600 کالری یعنی چهقدر؟ یعنی 2 بشقاب برنج! به عبارت دیگر یک نعلبکی آجیل میتواند به اندازه 2 بشقاب برنج در چاقکنندگی شما نقش داشته باشد. به همین خاطر است که توصیه میکنند در طی نوروز، برنامه غذایی مثل سایر اوقات تنظیم شود و مصرف آجیل و مغزها به عنوان میانوعده و در حد متعادل باشد.
2) وجود چربیهای متراکم در انواع آجیل در افزایش وزن و بروز چاقی موثر است. مصرف زیاد آجیل باعث جمع شدن انرژی و چربی بیش از حد مورد نیاز در بافتهای بدن میشود و افزایش وزن را در پی دارد. پس اگر خیلی اهل آجیل و تنقلات هستید و هر جا که به دید و بازدید میروید، دست در ظرف آجیل میکنید، سعی کنید برای جبران مافات، حجم مواد غذایی را در هر وعده اصلی، بخصوص شام، کم کنید و به اندازه کافی تحرک بدنی و ورزش داشته باشید.
3) معمولاً در تهیه انواع آجیلها از مقادیری زیادی نمک استفاده میشود. بنابراین مصرف بیرویه آجیل، مخصوصا اگر میزان نمک آن بیش از حد متعارف باشد، ممکن است عوارضی را به خصوص برای بیماران قلبیعروقی، افراد مبتلا به فشار خون، و بیماران کلیوی به همراه داشته باشد.
4) آجیل اگر به اندازه و به عنوان منبع تامین کننده بخشی از انرژی غذایی روزانهمان مصرف شود، ضرر که ندارد هیچ، مفید هم هست. اما بیماران مبتلا به فشار خون بالا باید حسابی مواظب باشند چون تحقیقات نشان داده که مصرف آجیلهای شور میتواند در افراد مبتلا به فشار خون بالا، منجر به شوک ناگهانی و ایست قلبی شود. بر اساس یکی از پژوهشهای انجام شده در کشور انگلستان بر روی 120 فرد مبتلا به فشار خون که دچار ایست قلبی خفیف شده بودند و مقایسه آنها با 120 فرد مبتلا به فشار خون که ایست قلبی را تجربه نکرده بودند، مشخص شد که مصرف آجیلهای نمکی یکی از عوامل اصلی در بروز ایست قلبی در این بیماران بوده است. پس بهتر است که افراد دچار فشار خون بالا، در صورت تمایل به مصرف آجیل، تا حد ممکن از آجیلهای خام استفاده کنند و دور آجیلهای بوداده و نمکی را یک خط قرمز پررنگ بکشند.
5) بعضی از اقلام آجیل، بهخصوص آجیلهای شیرین، دارای چسبندگی زیادی هستند و خیلی راحت به دندانها میچسبند و تا ساعتها در حفره دهانی باقی میمانند. یادتان باشد که حتما در فاصله کوتاهی بعد از خوردن چنین موادی دندانهای خود را مسواک بزنید تا از فساد آنها جلوگیری شود.
6) بعضی از ترکیبات موجود در آجیل، مانند بادام زمینی، برای بعضی افراد به شکل آلرژن عمل میکند. آلرژن یعنی مادهای که میتواند برای شخص حساس، ایجاد حساسیت و آلرژی بکند. افرادی که به بادامزمینی یا به دیگر اقلام موجود در آجیل حساسیت داشته باشند، با مصرف آن دچار واکنشهای حساسیتی میشوند که این واکنشها در بعضی از موارد میتواند بسیار شدید و حتی کشنده باشد. به همین خاطر توصیه میشود که این دسته از اشخاص از خوردن آجیل یا آن اقلام خاص چشمپوشی کنند. افراد مبتلا به آسم هم باید از خوردن آجیل و خشکبار به طور کلی پرهیز کنند. به عبارت دیگر، این بیماران منع استفاده از خشکبار و آجیل دارند.
7) دیابتیها هم که دیگر تکلیف خود را میدانند. این بیماران باید میزان تقریبی انرژی و کربوهیدرات آجیل مصرفی روزانه خود را محاسبه کنند و آن را از کل کالری و کربوهیدرات دریافتی روزانه خود کم کنند.
8) توصیه آخر اینکه بهتر است سالمندان از آجیلهای تا حد ممکن کمرنگ استفاده کنند.
توصیههایی برای خرید آجیل سالم
آجیل از آن دسته مواد غذایی است که همه ما عادت کردهایم که آن را به شکل باز یا، به اصطلاح، فلهای خریداری کنیم. شاید شما هم مثل خیلیهای دیگر اصلا روحتان خبر نداشته باشد که میشود آجیل را به شکل بستهبندی شده و دارای پروانه بهداشتی تهیه کرد. البته خیلیها هم این نکته را میدانند اما با این وجود ترجیح میدهند که خرید خود را به شکل فلهای انجام بدهند و برای این کارشان هم دلایل متعددی دارند از جمله اینکه: آجیل باز ارزانتر از انواع بستهبندیشده است، میشود آن را به حداقل میزان دلخواه خریداری کرد، میشود آن را قبل از خرید، چشید و امتحان کرد و دیگر هیچ هزینه اضافی هم بابت بستهبندی آن پرداخت نمیشود.
اما واقعیت چیز دیگری است. شرایط نگهداری، نحوه تهیه و فرآوری، میزان و نوع رنگ بهکاررفته و بسیاری از عوامل دیگر وجود دارند که در سلامت آجیل نقش تعیینکنندهای ایفا میکنند. تهیه آجیل بستهبندی شده و دارای پروانه بهداشتی به این معنی است که خریدار میتواند از بابت این جوانب، آسودهخاطر باشد.
نکته بسیار مهم دیگر این است که آجیل و خشکبار قابلیت آلودگی به سموم قارچی نظیر آفلاتوکسین را دارند. واحدهای صنعتی با توجه به وجود پروانههای بهداشتی، ضوابط و دستورالعملهای وزارت بهداشت، ملزم به اندازهگیری آفلاتوکسین بر روی محصولاتشان هستند اما در محصولات سنتی آجیل و خشکبار که به صورت باز و فلهای عرضه میشود، این اندازهگیریها صورت نمیگیرد و محصول تولیدی قابل ردیابی نیستند.
اما اگر به هر دلیلی ترجیح میدهد که خرید خود را به همان شکل سنتی انجام بدهید، تلاش کنید تا هنگام انتخاب و خرید آجیل نوروزی، نکات زیر را حتما رعایت کنید:
1) سعی کنید تا حد امکان آجیل عید خود را از فروشگاههای معتبر که اجناسی با کیفیت مرغوب و تازه عرضه میکنند، بخرید. از خرید گذری یا خرید از دستفروشان خودداری کنید.
2) هنگام خرید آجیل به تازگی آن توجه داشته باشید. آجیل تازه نباید هیچگونه بوی نامطبوعی داشته باشد؛ نه بوی نا، نه بوی ماندگی، نه بوی تند و نه بوی ترشیدگی.
3) به ظاهر آجیل خوب دقت کنید. وجود حفره یا کپک زدگی از نشانههای کهنگی آجیل است. اگر در میان آجیل، بقایای حشرات مرده یا زنده را دیدید، بدانید که آجیل کهنه و فاسد است.
4) مقداری از آجیل را در مشت خود بریزید و کمی منتظر بمانید. سپس آجیل را خالی کنید و ببینید که آیا روی دست شما رنگ پس داده است یا نه. پس دادن رنگ، نشانه غیربهداشتی بودن آجیل است. طبق دستورالعملهای مقامات بهداشتی، به کار بردن هر نوع رنگ، حتی رنگهای مجاز خوراکی، در تولید آجیلها ممنوع است. بد نیست بدانید که در تولید و تهیه آجیلهای بستهبندیشده و دارای پروانه بهداشتی، از هیچگونه رنگی استفاده نمیشود و در صورت لزوم هم از رنگهای طبیعی مانند زعفران و زردچوبه استفاده میکنند.
5) یک نکته دیگر د رمورد رنگ آجیل؛ از خرید پستههایی که پوست بسیار زرد و براق یا مغز قرمز رنگشده دارند، خودداری کنید. دور تخمههای پررنگ را هم خط بکشید. آنها را به زور رنگهای مصنوعی به این شکل درآوردهاند.
6) از لبخندانها هم پرهیز کنید. میدانید چطور پستهها را به شکل لبخندان درمیآورند؟ آنها را در ظرفهای آب گرم میریزند تا باد کنند، بعد آنها را داخل ظرف آب سرد میریزند تا پوستشان به اصطلاح بترکد. این اختلاف دمای ناگهانی، یا به اصطلاح شوک حرارتی، روی کیفیت پسته تاثیر منفی میگذارد و علاوه برآن موجب نمکشیدن پسته هم میشود. این پستهها زودتر فاسد میشوند.
7) تخمههای لبخندان هم انتخاب خوبی برای خرید نیستند. مغز تخمه وقتی در مجاورت هوا قرار میگیرد، علاوه بر طعم، کیفیت خود را نیز از دست میدهد و زودتر از انواع دربسته فاسد میشود.
8 ) همانطور که قبلا هم اشاره شد، واقعا چه کسی است که از مضرات نمک اطلاع نداشته باشد؟ پس سعی کنید آجیلی را که انتخاب میکنید شور نباشد و کمتر بوداده شده باشد.
9) از خرید و مصرف آجیل های رنگ شده خودداری کنید.
10) رنگ هایی که برای رنگ کردن تخمه ، بادام و غیره استفاده می شود، عمدتاً غیرمجاز بوده و گاهی حساسیت های شدیدی را در مصرف کننده ایجاد می کند.
11) نگهداری طولانی آجیل، تغییرات شیمیایی را در پی داشته و باعث ایجاد بوی کهنگی با طعم نامطلوب می شود. بنابراین از مصرف آجیل کهنه جداً خودداری کنید.
12) در صورتی که بر روی آجیل مانند پسته، فندق و پسته شامی، سوراخ هایی مشاهده کردید، از مصرف این گونه تنقلات بایستی خودداری کنید؛ چرا که علامت آفت زدگی بوده و در داخل سوراخ ها لارو حشرات، به صورت کرم هایی به اندازه دانه برنج وجود دارد.
13)ممکن است در مراکز عرضه آجیل، محصولاتی را که کهنه یا آفت زده هستند، مجدداً بو داده و یا مخلوط کنند؛ در هنگام خریداری به این موضوع توجه کنید.
14)نگهداری آجیل و خشکبار در مکان های مرطوب، موجب کپک زدگی و قارچ زدگی آن ها می شود که هم موجب تغییر شکل ظاهری، بو و طعم نامطبوع می شود و هم در اثر ترشح بعضی از سموم ، عوارض مختلفی در مصرف کننده ایجاد می کند.
15) مغز گردو نیز نسبت به آفات انباری و کپک ها بسیار حساس است و در اثر نگهداری در شرایط نامناسب به سرعت به این گونه عوامل آلوده می شود. بنابراین از مصرف آنها باید جداً خودداری کنید.
روغن فراوان موجود در مغز گردو، در اثر کهنگی، تغییر حالت داده و طعم نامطبوع و گاهی هم طعم صابون پیدا می کند و مصرف آن عوارض مختلفی را به بار می آورد.
16)از مصرف مغز گردوهای سیاه شده که عمدتاً به دلیل رشد کپک ها و قارچ ها بوده، و در اثر رشد این عوامل سموم خطرناکی مانند مایکوتوکسین ها در آن جا ایجاد می شود، بایستی جداً خودداری کنید.
17) برای تهیه نخودچی نیز ممکن است از نخودهای آفت زده استفاده شده باشد. لذا در هنگام خریداری دقت کنید، علامت آفت زدگی( سوراخ های مرئی) در آن ها دیده نشود.
18) آرد نخودچی را که دارای مجوز بسته بندی از وزارت بهداشت بوده، از مراکز مطمئن و به صورت بسته بندی شده ، تهیه و مصرف کنید.
19) چنانچه در هنگام مصرف تخمه ، پسته و بادام، دست ها و لب ها رنگین شدند، این امر علامت مصرف رنگ های شیمیایی در تهیه آن ها است که بایستی از مصرف این گونه تنقلات جداً خودداری کنید.
20)تخمه آفتاب گردان نیز ممکن است با رنگ مشکی شیمیایی رنگین شود؛ در هنگام خرید و مصرف به این موضوع نیز توجه کنید که از مصرف آن ها باید خودداری شود.
21) آفلاتوکسین یکی از سموم مترشحه از نوعی کپک است که در هنگام برداشت یا فرآوری یا حمل و نقل نامناسب ، در پسته یا فندق یا پسته شامی به وجود می آید که بایستی تولیدکنندگان و مصرف کنندگان به این موضوع توجه کنند.
22) قنادی ها و کارگاه های تولید کننده گز، سوهان، حلواشکری، باقلوا و بستنی بایستی برای تامین سلامت مصرف کنندگان نهایت دقت را انجام دهند که از مغز پسته های کهنه، آفت زده و کپک زده که باعث بالارفتن سموم مترشحه از کپک ها( افلاتوکسین) می شود، جداً خودداری کنند.
23) از مصرف محصولاتی مانند معجون که حاوی مغز پسته، بادام، گردو و از این قبیل هستند، به لحاظ نامطمئن بودن سلامت این مواد جداً خودداری کنید.
24) انواع آجیل بایستی در جای خشک و خنک نگهداری شوند.
25) از خریداری و مصرف انواع پسته ، مغز گردو و… که توسط دوره گردها عرضه می شوند، به دلیل اینکه عمدتاً از محصولات آلوده تهیه یا مخلوط شده اند، خودداری کنید.
عوارض مصرف بیش از حد آجیل در کودکان
مصرف بیرویه آجیل در کنار مصرف شیرینی و شکلات، باعث بروز مشکلات گوارشی مثل دردهای شکمی، تهوع و استفراغ در کودکان میشود. ضمن این که، مانع مصرف وعدههای اصلی غذا میشود و به این ترتیب تداوم این وضعیت به مدت 2 هفته طی تعطیلات نوروزی، ممکن است به بروز مشکلات جدی در تغذیه کودکان منجر شود.
ریزهخواری کودکان در ایام تعطیلات نوروزی، پدیده شایعی است که میتواند باعث بروز انواع ناراحتیهای گوارشی، مخصوصا سوءجذب غذایی شود. با مصرف مواد غذایی متنوع در بین وعدههای اصلی غذایی، ممکن است حالت سوءجذب ایجاد بشود که اولین علامت آن احساس ترشی در حلق و گلو و بروز دلدرد است.
علت این است که درون معده، در مرحله اول، غذاهای نشاستهای مراحل هضم را طی میکنند و در آخر کار چربیها وارد روده میشوند. اما وقتی مقدار زیادی مواد خوراکی و تنقلات به همراه هم خورده شود، عملا کار معده مختل میشود. برای رفع این مشکل باید غذاهای زودهضم در وعدههای اصلی گنجانده شده تا مشکل مواد سنگین مصرفشده در طی روز، به نحوی جبران شود. در غیر این صورت، پس از گذشت چند روز، کودک شدیدا احساس سنگینی میکند و ممکن است حتی دچار تب شود.
تنظیم صحیح رژیم غذایی کودک در ایام تعطیل، یکی از مهمترین وظایف والدین است. بعضی از کودکان با مصرف بیرویه تنفلات آسیب شدیدی به معدهشان وارد میکنند که عوارض آن میتواند بسیار سخت و طاقت فرسا باشد.
گردو را به آجیل خود اضافه کنید
این روزها در اکثر ظرفهای آجیل نوروزی جای گردو بدجوری خالی است اما بد نیست بدانید که بهترین و مفیدترین نوع آجیل، همین گردو است. یک فنجان مغز گردو دارای 760 کیلوکالری انرژی، 30 گرم پروتئین، 71 گرم چربی سالم و 5 میلیگرم قند و مقادیر قابلتوجهی کلسیم، فسفر، آهن، پتاسیم، سدیم، ویتامین آ و چند نوع ویتامین ب است. مغز گردو منبعی غنی از چربیهای سالم، غیراشباع و فاقد کلسترول است و سیستم عصبی، سیستم عضلانی و عضلات قلب را تقویت میکند. گردو حاوی مقدار زیادی انرژی است و میتواند منبع خوبی برای تامین انرژی سالمندان و کودکان باشد.
گردو از نظر میزان اسیدهای چرب امگا 3 در بین آجیلها منحصر به فرد است. مصرف گردو نه تنها میزان کلسترول مضر را کاهش میدهد، بلکه باعث کاهش التهاب رگهای خونی میشود. اسیدهای چرب موجود در گردو بینظمیهای ضربان قلب را کم میکند، میزان تری گلیسرید خون و خطر تشکیل لخته را پایین میآورد، سرعت سخت شدن شریانها، خطر فشارخون بالا و خطر ابتلا به سرطان پوست و پروستات را کاهش میدهد و همچنین موجب کاهش اختلالات رفتاری در جوانان میشود. حالا خودتان قضاوت کنید؛ آیا واقعا جای گردو در ظرف آجیل شما خالی نیست؟
از همه اینها گذشته، گردو میتواند آجیل محبوب دیابتیها به حساب بیاید. تحقیقات نشان داده است که یک رژیم غذایی روزانه نسبتا کم چرب که شامل 30 گرم گردو باشد، منحنی چربی خون بیماران دیابت نوع 2 را بهبود میبخشد. گردو میتواند مقاومت سلولها را هم نسبت به انسولین کمتر کند و به این ترتیب راحتتر وارد سلول شود.
و اما یک نکته مهم که باید در مورد شرایط نگهداری گردو بدانید این است که وقتی گردو در معرض حرارت قرار میگیرد، چربی آن اکسید میشود و کیفیت و طعم آن تغییر میکند.
پسته؛ کوچک اما مقوی
پسته اگر چه کوچک، اما بسیار نیروزا است و مانند سایر اقلام موجود در آجیل دارای چربیهای اشباعنشده است و به همین دلیل به کاهش کلسترول و حفظ سلامت قلب و عروق کمک زیادی میکند. از آنجایی که پسته دارای مقادیر قابلتوجهی مس، منیزیم و ویتامینهای ب نیز هست، باعث تقویت عملکرد سیستم ایمنی بدن هم میشود. در مغز پسته مقدار قابل توجهی آهن وجود دارد و به همین دلیل است که آن را «خونساز» میدانند و مصرف نوع خام آن را به افراد کمخون توصیه میکنند. میزان فیبر موجود در پسته هم بسیار زیاد است. میزان ویتامین ای، کلسیم و روی موجود در پسته هم قابل توجه است. در طب سنتی، برای مغز پسته و هر دو پوست نرم و سخت آن مصارف دارویی فراوانی قایل شدهاند.
بادام سرشار از ویتامین ای (E)
بیشترین میزان ویتامین ای در بین آجیلها به همین بادام تعلق دارد. بادام جدای از ویتامین ای و پروتئین زیادی که دارد، دارای منیزیم، پتاسیم، فسفر، مس، ویتامین ب2 و نیاسین هم هست. خوب است بدانید 70% از کل چربی موجود در ساختار بادام از نوع چربی خوب (اشباعنشده) است. محققان کانادایی دریافتهاند که افراد مبتلا به کلسترول بالا میتوانند با مصرف بادام، میزان کلسترول مضر خون خود را تا 4 درصد کاهش بدهند. فیبر و لاکتوز موجود در بادام نیز قابل توجه است. بادام از نظر میزان کلسیم، بسیار غنی است و به همین دلیل، مصرف آن میتواند نقش زیادی در رشد استخوان، جلوگیری از بروز پوکی استخوان و حفظ سلامت دندانها داشته باشد. بادام در انواع سرطانها، به خصوص سرطانهای روده و پروستات، نقش پیشگیرانه دارد. آنتیاکسیدانهای موجود در بادام، از تخریب دیوارههای سلولی جلوگیری میکند و به اینترتیب است که نقش پیشگیرانه بادام در بروز سرطانها، اعمال میشود. با توجه به مقادیر بالای فسفر که در بادام موجود است، متخصصان تغذیه مصرف آن را برای تقویت حافظه توصیه میکنند. بادام بسیار نیروزاست و باباطاهر بیجهت نگفته است که «ریاضتکش به بادامی بسازد»؛ از بس که بادام مقوی و سودمند است.
بادام زمینی سرشار از نیاسین
بادام زمینی منبع غنی پروتئین است و از نظر برخورداری از نیاسین، در میان آجیلها رتبه اول را در اختیار دارد. نیاسین همان ویتامین ب3 است که در کاهش چربی مضر خون نقش زیادی دارد. تحقیقات نشان داده که مصرف مرتب بادام زمینی میتواند احتمال بروز دیابت نوع دوم را در زنان کم کند. این نوع بادام دارای مقادیر زیادی چربی اشباع نشده، منیزیم و فیبر غذایی است. این دو مورد آخر در کاهش مقاومت سلولها نسبت به انسولین نقش دارند و به همین سبب است که خوردن بادام زمینی میتواند خطر ابتلا به دیابت تیپ 2 را کم کند. پتاسیم موجود در بادام زمینی آب بدن را تنظیم میکند و از گرفتگی عضلانی در حین انجام ورزشهای سنگین جلوگیری میکند.
مصرف بادامزمینی در حفظ سلامت سلولها و کاهش میزان کلسترول خون بسیار موثر است و از آنجایی که حاوی مقادیر زیادی آهن، روی، ویتامین ای، منیزیم و فولیک اسید است، نقش پیشگیرانهای در بروز انواع سرطانها دارد. اجزای ویتامینی موجود در بادام زمینی وجود دارند به سلامت پوست، مو و عضلات کمک میکند.
نگهداری از آجیل
آجیل و خشکبار معمولا در ماه مرداد و شهریور به عمل میآید. آن را خام نگهمیدارند و اگر هوا گرم باشد برای نگهداری آن حتما به سردخانه نیاز است. خشکبار خام را به تدریج بین عرضهکنندگان پخش میکنند و آنها نیز آن را با توجه به میزان فروش و استقبال مشتری کمکم بومیدهند و به فروش میرسانند. اگرچه آجیل خام را میشود تا یکی، دو سال در شرایط سردخانهای نگهداری کرد، اما آجیل بوداده را بهتر است ظرف چند هفته مصرف کنید. گرما و رطوبت احتمال رشد قارچ را افزایش میدهد و میتواند باعث فاسد شدن آجیل شود. به همین دلیل است که شرایط نگهداری آجیلها اهمیت زیادی پیدا میکند.
اگر آجیل نوروزیتان زیاد آمد و خواستید آن را برای استفادههای بعدی کنار بگذارید، سعی کنید آجیل را با پوست درون ظرفهای دربسته قرار بدهید. البته در این حالت هم نمیتوانید آجیل را بیشتر از 6 ماه داخل یخچال نگهداری کنید. اما در همین شکل میتوانید آنها را برای 1 سال و در فریزر منزل نگهداری کنید. به خاطر داشته باشید که اگر آنها را از پوستشان جدا کنید، چیزی بیشتر از دو هفته تازه نمیمانند البته به شرطی که آنها را در یک محل خشک و خنک قرار داده باشید.
عوارض بیشتر شیرینیها نسبت به آجیل
مصرف شیرینیها نیز از قواعد کلی مورد ذکر در مورد آجیل پیروی میکند. با این تفاوت که زیادهروی در مصرف شیرینیجات عوارض بیشتری را در مقایسه با مصرف بی رویه آجیل به همراه خواهد داشت.
باید تاکید کرد که مصرف شکر در دنیا سه برابر میزان مورد نیاز آن است به عبارتی باید مصرف شکر را به یک سوم کنونی تقلیل داد که قطعا کاهش مصرف شیرینی از راهکارهای موثر در این راستا خواهد بود.
متخصصان معتقدند: شیرینیجات به لحاظ دارا بودن انرژی زیاد بویژه موادی نظیر خامهها که حاوی انرژی متراکمی هستند در چاقی و افزایش وزن افراد نسبت به آجیل از اهمیت بیشتری برخوردارند.
مصرف بیرویه شیرینی در اطفال با توجه به کاهش اشتها و سیری کاذبی که به همراه دارد موجب کمبود سایر مواد مغذی مورد نیاز جهت رشد این گروه میشود؛ همچنین استفاده از برخی ترکیبات نظیر رنگها، کاکائو و سایر موارد در تهیه و تزئین شیرینیها بر عوارض آن میافزاید.
مراقب دندانهای خود باشید
مشکلات دندانی از جمله مشکلاتی است که در نتیجه مصرف زیاده از حد شیرینی و شکلات در کودکان ایجاد میشود به ویژه چنانچه بعد از هر بار مصرف به بهداشت دندانها و مسواک زدن توجه نشود به همین دلیل توصیه میشود در این ایام به بهداشت دندانها توجه بیشتری شود و استفاده از مسواک به وعدههای غذایی محدود نشود و بعد از مصرف آجیل و شیرینی هم مسواک زدن را فراموش نکنیم.
آب بنوشید
تغییر دیگری که در ایام تعطیلات سال نو به طور معمول در تغذیه افراد رخ میدهد کاهش چشمگیر مصرف آب است.
در حقیقت به علت دید و بازدید و گذراندن زمان طولانی در خارج از خانه مصرف آب در افراد کاهش مییابد و این امر میتواند مشکلاتی برای سلامتی انسان ایجاد کند که بارزترین آنها، بروز یبوست است. آب یکی از مهمترین و مفیدترین موادی است که از بروز یبوست پیشگیری میکند و با کاهش مصرف آن، این عارصه به خصوص در کسانی که مستعد ابتلا به آن هستند ناراحتی ایجاد میکند. همچنین مصرف آب برای تعدیل واکنشهای داخلی بدن و حفظ شادابی و سلامتی پوست نیز ضروری است. پس توصیه میشود برای نوشیدن آب خود برنامهریزی منظم داشته باشیم و این ماده حیات بخش را در ایام نوروز فراموش نکنیم.
1- بهتر است آقاو خانم میزبان در دو انتهای میز غذاخوری و یا در وسط میز روبروی یکدیگر بنشینند.
2- اگـر فرد مهمی میهمان بود می باید وی سمت راسـت خانم میزبان و همسرش سمت راست میزبان آقا نشانده شود.
3- بطور کلی طرز قرار گرفتن میهمانان باید طوری ترتیب داده شود که هیـچ دو مـــرد و هیچ دو زنی کنار یکدیگر قرار نگیرند.
4- زوج متاهل باید روبروی یکدیگر و زوج نامزد باید در کنار یکدیگر بنشینند.
5- بهتر است گروههای سنی در کنار یکدیگر بنشینند به طوری که بزرگترهای فامیل در راس میز و جوانترها سمت دیگر.
6- غذا باید در جهت عقربه های ساعت و از چپ به راست سرو گردد. و همچنین غذا از سمت چپ افراد سرو شده و ظروف غذا از سمت راست میهمانان جمع آوری میگردد.
7- دستمال سفره هنگام آغاز صرف غذا میباید روی زانو قرار داده شود و تا انتهای صرف غذا باید همان جا باقی بماند. از دستمال سفره تنها برای تمـیز کردن مختصر دهان باید استفاده کرد و نه صورت و یا پیشانی. اگر خــواستـید صندلی خود را برای مدت کوتاهی ترک کنید باید دستمال سفره خود را روی صندلی قرار دهید که دیـگـران و پیـش خــدمت متوجه ان گردند. هنگام پایان یافتن صرف غذا میباید دستمال سفره را بطور مرتبی روی میز و سمت راست بشقاب قرار داد (آن را تا و یا مچاله نکنید)
8- پیش از آن کـه مـیـزبـان شـروع بـه صـرف غـذا نکرده و یا اجازه صرف غذا را نداده نباید شروع به صرف غذا کرد.
9- در حین غذا بهیجوجه نباید میز غذا را ترک کنید مگر در موارد اضـطراری مانند رفتن به دستشویی و یا داشتن حالت تهوع. در ایــن هنگام عذر خواهی کنید و میز را ترک کنید.
10- اگر چیزی روی میز خواستید که دستتان به آن نمیرسید خـودتان سعی نکنید آن را بردارید بلکه از فردی که به آن نزدیک است بخواهید که آن را به شما بدهد.
11- هنگامیـکه غذا خوردنتان پایان یافت هیچگاه بشقابتان را به سمت جلو هل ندهید این عمل خلاف آداب معاشرت میباشد.
12- برای بریدن و خردکردن غذا چنگال را با دست چپ و کارد را با دسـت راست گرفته و سپس با چنگال آن چیزی را که می خواهید ببرید محکم نگاه داشته و با چاقو آنرا ببرید. سپس چنگال را به دست راست منتقل و میل کنید.
13- در روی صندلی راست و مستقیم بنشینید هیچگاه بجلو و یا عقب خم نشوید.
14- حین صرف غذا مشغول محاوره های دلنشین و مطـبـوع گـردید و از موضوعات بحث انگیز پرهیز کنید.
15- اگر تکه هایی از غذا میان دندانهایتان گیر کرد با عذر خواهی میز را تـرک کـرده و بــه دستشویی بروید سپس آن را خارج کنید.
16- آرام و با حوصله غذا بخورید. غذا خوردن شتابزده بی حرمتی به میزبان میباشد.
17- لقمه های کوچک برداشته و با دهان بسته غذای خود را بجوید. هیچ گــاه بـا دهان باز غذا را نجوید و یا با دهان پر صحبت نکنید.
18- هیچگاه پیش از چشیدن غذا به آن ادویه اضافه نکـنـیـد ایـن عـمل بی احترامی به میزبان و آشپز میباشد.
19- هیچگاه سر میز غذا سیگار نکشید.
20- هنگامی که از غذا خوردن فارغ شدید دستتان را روی زانو و یا میز (مـچ دست روی لبه میز) قرار دهید. هیچگاه هنگام صرف غذا آرنج خود را روی میز قرار ندهید.
22-نکته دیگر و روش چیدن اسباب سفره و میز...
21- هنگامی که در رستوران میهمان میباشید هیچگاه باقی مانده غذایتــان را به خانه نبرید و سعی کنید غذای گران قیمتی سفارش ندهید.
22- در رسـتـوران بهـتــر است غذایی سفارش دهید که صرف آن با کارد و چنگال مقدور باشد. غذاهایی که باید با دست خورده گردند را به مـوقعـیـتـهای غــیر رسمی اختصاص دهید.
23- هرگاه سوپ داغ بود برای خنک کردن به آن ندمید بلکه صبـر کنـیـد تـا خــودش خنک گردد. چای را نیز برای خنک شدن در نعلبکی نریزید.
24- هنگام صرف سوپ قاشقتان را تماما بداخل دهان نبرده و هورت نکشید بلکه از لبه قاشق سوپ را اندک اندک بنوشید.
25- هنگام سفارش غذا در رستـوران اگر از نـوع و مـحـتـویـات غـذای مـورد نــظر آگاهی نداشتید، از پیشخدمت کمک بخواهید.
26- برای خارج کردن استخوان و یا غضروف غذا را از قاشق و یا چنگال کمک بگیرد (نه با دست) و آن را گوشه بشقاب خود قرار دهید.
27- غـذاهـایی را کـه شمـا مـجازید با دست بخورید عبارتند از: تکه نان، بلال، گـوشـت دنـده هـا،صــدف و خرچنگ خوراکی، بال و استخوان مرغ، ساندویچ، میوه های کـوچـک، شیرینی، سیب زمینی سرخ کرده، چیپس، ترشی، سبزیجات و پیتزا.
28- اگر ندانستید چگونه باید غذا را میل کنید بهتر است به دیگران نگاه کنید.
29- هیچ گـاه کـارد و چـنـگال و قـاشقی را کــه استـفاده کرده اید را مجددا روی میز قرار ندهید بلکه آنها را روی بشقاب بگذارید.
30- هنگام صرف غذا خم نشوید و صورت خود را به سمت غذا نبرید بـلکه غذا را توسط قاشق و چنگال بسمت دهان خود ببرید.
31- اگـر قـاشـق و یـا کـارد و چـنـگال شـما بـه زمیـن افـتاد آن را بـردارید و به میزبان و یا پیشخدمت بدهید و تمیز آن را درخواست کنید.
32- هـرگـاه چـیـزی را ســهوا روی لباس میهمان دیـگـری ریخـتـیـد بـا خـونسـردی از وی عذرخواهی کرده و بگذارید خود فرد و یا پیشخدمت آن را تمیز کند خودتان اقدام بـه تمیز کردن لباس فرد نکنید.
33- هرگاه فردی از شما درخواست نمک و یا فلفل نمود، هـم فلـفل و هم نمک را به وی بدهید حتی اگر فرد تنها یکی از این دو را درخواست کرده باشد.
34- پیش از نوشیدن مایعات لبهای خود را بـا دسـتـمال پاک کنید تا جای لک چربی روی لیوان شما نمایان نگردد.
35- از واژه های "متشکرم" و "لطفا" در میز غذا بسیار استفاده کنید.
36- اگر حشره، تار مو و یا هر چیز دیگری را در غذای خود یافتید آن را اعلام نکنـید بلکه مخفیانه آن را از غذایتان خارج کنید.
37- همیشه در انتهای صرف غذا از مـیـزبـان و یـا آشــپز تشکر کرده و از غذا تعریف کنید حتــی اگــر غذا زیاد هم خوشایند نبود باز تشکر کنید. لازم نیـست دروغ بگویـیـد، مـثـلا میتوانید از سس غذا تعریف کنید.
38- هنگام صرف غذا خود را نخارانید، سرفه نکنید و بینی خود را تمـیـز نـکنـیـد. هـرگـاه خواستید عطسه کنید حتما جلوی دهان و بینی خود را با دستمال بگیرید.
39- هنگام صرف غذا سر خود را شانه نکرده و یا با لوازم روی میز بازی نکنید. بـا صدای بلند نیز صحبت نکرده و دستکش نیز دست نکنید.
40- سعی کنید رومیزی را تا انتهای صرف غذا پاکیزه نگاه دارید.
41- هنگامی که صرف غذایتان پایان یافت بـاید کارد و چنگال خود را به صـورت اریـب روی بشـقـاب قـرار دهـیـد. اگــر هـم خواستید که میز را برای مدت کوتاهی ترک کنید، بـاید کـارد و چنگال را بصرت ضربدری روی بشـقاب قرار دهید تا دیگران و پیشخدمت مطلع گردند که شما بازخواهید گشت.
42- طـرز چــیدن میز معمولا به این قرار است: بشقاب در وسط، قاشق، کـارد و لـیـوان سمت راست و چنگال، دستمال سفره و نان سمت چپ.
a: دستمال سفره
b: بشقاب
c: کاسه سوپخوری
d: بشقاب مخصوص نان و کره همره با کارد کره
e: لیوان آب
f-g: لیوان برای نوشیدنیهای دیگر
h: چنگال صرف ماهی
i: چنگال غذاخوری
j: چنگال صرف سالاد
k: کارد غذا خوری
l: کارد مخصوص ماهی
m: قاشق سوپخوری
n: قاشق دسر وچنگال صرف کیک