نازوفارنژیت (سرماخوردگی):
سرماخوردگی ناشی از یک عفونت ویروسی است و شایعترین عفونت تنفسی در کودکان می باشد. اغلب کودکان در عرض یک سال شش مرتبه دچار سرماخوردگی می شوند. دفعات ابتلا به سرماخوردگی با رفتن به مهد کودک یا شروع بازیهای گروهی بیشتر می شود.
این عفونت می تواند به سرعت انتشار یافته و عوارض جدی به دنبال داشته باشد. رینوویروس شایعترین عامل عفونت تنفسی که در نازوفارنکس رخ می دهد. علایم شامل ورم و اتساع عروق تحت مخاطی، ارتشاح سلول تک هسته و نکروز سلولهای مسطحی پوششی موکوس است که ابتدا زیاد و آبکی و سپس غلیظ و پرولانت (چرکی) می شود.
علایم بالینی: علایم معمولی 3-1 روز بعد از تماس با عفونت شروع می شوند و معمولا اولین آنها احساس خارش یا غلغلک در گلو است . علایم بعدی عبارتند از: آبریزش بینی، عطسه، گرفتگی بینی که تغذیه را برای شیرخوار دشوار می کند، سرفه و گلو درد، آبریزش از چشم، درد عضلانی، گاهی اوقات تب، سر درد خفیف، درد عضلانی و تنفس دهانی.
عوارض: انتشار ویروس سرما خوردگی به ریه ها باعث برونشیولیت و برونشیت می شود که ممکن است عفونت باکتریایی ثانویه نیز به آنها اضافه شود. این عفونت همچنین امکان دارد باعث ابتلا گوش شود و با سرایت به سینوسها، سینوزیت را سبب شود. آموزش به خانواده: اغلب اوقات سرماخوردگی در عرض یک هفته بهبود می یابد. با این حال اقدامات زیر در رفع علایم مؤثر است:
اتاق کودک را گرم نگه دارید. رطوبت محیط را افزایش دهید. مقدار زیادی مایعات به کودک بدهید. به کودک مبتلا به دفعات زیاد و در هر وعده به مقدار کمتری غذا بدهید. اگر کودک شیرخوار از خوردن اجتناب می کند، تب بالای 39 درجه دارد یا بسیار ناخوش به نظر می رسد ، در عرض 24 ساعت با پزشک مشورت کنید . اگر سرفه بعد از 5 روز بهبود نیابد، سایر علایم تا ده روز طول بکشد یا علایم جدیدی مثل گوش درد دارد مشورت با پزشک لازم است.
پولیپ بینی رشد غیر بدخیم در حفره بینی، معمولاً در هر دو طرف بینی. گاهی اندازه و تعداد پولیپها آن چنان است که باعث اتساع بینی و بزرگی چارچوب استخوانی بینی میگردند. پولیپهای بینی در بزرگسالان شایعتر از کودکان است.
علایم شایع
انسداد راه هوایی بینی (احساس گرفتگی بینی به طور مزمن)
اختلال حس بویایی
احساس پری در صورت
ترشح بینی (گاهی)
درد صورت (گاهی)
سردرد (گاهی)
علل
غفونت مزمن یا آلرژی مزمن در بینی (رینیت آلرژیک) که باعث تورم غشاهای مخاطی بینی و تولید ترشحات بیش از حد در سلولهای هوایی بینی میگردد.
عوامل تشدید کننده بیماری
سینوزیت یا عفونت مزمن بینی
پیشگیری
اقدام به درمان آلرژی زمینهای. در مورد بررسی آلرژی خود و روشهای حساسیتزدایی با پزشک مشورت کنید.
عواقب مورد انتظار
علایم معمولاً با درمان (اغلب درمان جراحی) قابل کنترل است. عود علایم حتی با درمان جراحی شایع است.
عوارض احتمالی
عفونتهای مکرر
خونریزی بینی
درمان
اصولی کلی
بررسیهای تشخیصی ممکن است شامل عکس ساده سینوسها و معاینه بینی با اسپکولوم باشد.
درمان دارویی ممکن است به طور موقت باعث کاهش پولیپها گردد.
جراحی (یک روش ساده) اغلب برای برداشت پولیپها (با بیحسی موضعی) لازم است.
داروها
برای درد خفیف از استامینوفن استفاده کنید. از مصرف آسپیرین خودداری کنید، زیرا ممکن است احتمال خونریزی بینی را افزایش داده و نیز با بروز واکنشهای آلرژیک در افراد دارای پولیپ بینی همراه باشد.
داروهای کورتونی یا کرومولین به شکل اسپری یا خوراکی به مدت کوتاه برای کوچکتر کردن پولیپها ممکن است تجویز شود.
هشدار: از مصرف اسپریهای بینی بدون نسخه خودداری کنید.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری های طبیعی خود را پس از جراحی به تدریج از سر گیرید.
رژیم غذایی
رژیم خاصی نیاز نیست.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان دارای علایم پولیپ بینی باشید.
بروز موارد زیر در طی درمان:
ـ خونریزی بینی که متوقف نمیشود.
ـ تب
ـ ادامه درد با وجود مصرف استامینوفن
استان اردبیل در زمینه غذاهای سنتی و محلی نیز دارای شهرت است. مردم این استان به کیفیت خوراک اهمیت زیادی قایل هستند و از تمام انواع خوراکی های رایج در ایران در این خطه نیز استفاده می شود. برخی از خوراکی ها و غذاهای تهیه شده در این استان فقط خاص منطقه است که بسیار خوشمزه بوده و از جمله جاذبه های گردشگری این خطه به شمار می آیند.
آش دوغ معروف ترین غذای محلی اردبیل است که با ماست، سبزی، سیر، کوفته ریزه و برنج تهیه می شود و طعم بسیار خوبی دارد. در بلندی های اردبیل که سرما ی زیادی وجود دارد خوردن آش داغ محلی اردبیل خوشمزه ترین قسمت خاطرات گردشگران را تشکیل می دهد. عسل سبلان شهرت ملی دارد و در تمام ایران معروف است و لذا صبحانه های منطقه اردبیل با عسل، نان تازه و کره محلی از جذابیت های خاص خود برخوردار است.
دیگر غذاهای آذری چون: پیچاق قیمه، انواع کوکو، رشته پلو قیسی، اماج بایلدی، خورش هویچ، شیرپلو، باسترپلو، کوکوماه و... نیز در این استان به فراوانی طبخ می شوند. انواع ترشی های محلی، انواع سالادها از قبیل سالاد فلفل سبز، انواع مرباها از قبیل مربای گل، هویچ، آلبالو، بالنگ، لیمو، موز، پوست پسته و... برخی از مهم ترین چاشنی ها و دسرهای این منطقه هستند.
طرز تهیه فرنی
تقریبا به شکل شیر برنج می باشد با این تفاوت که در فرنی بجای برنج از آرد برنج استفاده می شود طرز تهیه آن هم به این صورت است که ابتدا مقدار لازم شیر را در داخل قابلمه ریخته و سپس تقریبا برای هر نیم لیتر شیر دو قاشق غذا خوری آرد برنج مخلوط می کنیم بعد روی شعله گذاشته و تا زمان جوشیدن ان را با قاشق در یک جهت حرکت می دهیم تا آرد برنج درته قابلمه سفت نشود بعد از جوش آمدن شعله را کمی ملایم می کنیم تا فرنی به آرامی بپزد .
معمولاً در منطقه پس از ریختن فرنی در بشقاب روی آنرا با دارچین کوبیده نقش و طراحی و تزیین می کنند و فرنی هم مثل شیر برنج با مربا گل و آلبالو و پسته در منطقه تناول می کنند این غذا در ماه مبارک رمضان در سفره های افطار بیشتر قابل مشاهده می باشد و گاهی فرنی را بجای آرد برنج با آرد بادام درست می کنند که برای بیماران خیلی مفید است که این نوع فرنی به حریره بادام معروف می باشد.
شیرینی سنتی شهر خلخال
مواد لازم جهت خمیر شیرینی:
زرده تخم مرغ 3عدد
ماست 150 گرم
آرد سفید الک شده 250 گرم
روغن 150 گرم
بیکینگپودر 5/1 قاشق مرباخوی سرصاف
مواد لازم جهت مغز قطاب:
مغز گردوی پودر شده 150 گرم
پودر شکر 150 گرم
عسل 2 قاشق غذاخوری
گلاب نیم استکان
هل آسیاب شده 1قاشق غذاخوری
پودر دارچین 1قاشق غذاخوری
پودر میخک 1قاشق چایخوری
عسل 500 گرم جهت غلطاندن قطابها
طرز تهیه:
- ابتدا تمام مواد خمیر (زرده تخم مرغ، ماست، روغن و بیکینگپودر) به جز آرد را با هم خوب مخلوط میکنیم. سپس آرد الک شده را آهسته آهسته به مخلوط اضافه میکنیم تا زمانی که خمیر یکدست شود و به دست نچسبد.
- خمیر را با وردنه پهن میکنیم (به ضخامت حدود 3 میلیمتر) و با یک قالب گرد به قطر 7 سانتیمتر آن را برش میدهیم.
- اکنون مواد لازم جهت مغز قطاب ( پودر شکر،2 قاشق غذاخوری عسل ، مغز گردوی پودر شده، گلاب، هل آسیاب شده، پودر دارچین و پودر میخک) را با هم خوب مخلوط کرده و بر روی خمیر برش خورده قرار میدهیم. سپس آن را از وسط تا کرده و لبههای خمیر را به صورت دالبر دالبر شکل میدهیم تا مواد کاملا درون خمیر قرار گیرد و مواد درون آن بیرون نریزد.
- اکنون سینی فر را خوب چرب کرده و شیرینیها را درون آن میچینیم. سپس در طبقه بالای فر با حرارت 220درجه سانتیگراد به مدت 20 دقیقه (تا زمانی که روی شیرینیها به رنگ طلایی در آید) قرار می دهیم.
- سپس 500 گرم عسل را درون ظرفی ریخته و روی شعله قرار میدهیم. دقت کنید عسل نباید بجوشد. سپس قطابها را درون آن به مدت 2 دقیقه غوطهور مینماییم تا عسل به خورد قطاب برود.
- سپس قطاب ها را از عسل خارج کرده و در آبکش قرار میدهیم تا عسل اضافی آنها برود.
پس از سرد شدن برای سرو کردن آماده است.
کشک، سیر، کشک و بادمجان، انار، زرشک و بلغور شیر
برای تهیهی اشکنهی بلغور شیر، ابتدا بلغور شیر درست میکنند. طرز تهیهی اشکنه بلغور شیر هم چنین است: مقداری گندم نیمهپخته را «دستاس» (آس دستی) میکنند. به گندمهای خرد شده بلغور گویند. بلغور را داخل شیر گوسفند یا گاو ریخته میجوشانند و مقداری زردچوبه به هم به آن میزنند. وقتی بلغور پختهشد آن را توی سینی بزرگی ریخته مقابل آفتاب میگذارند تا خشک شود.
حال برای تهیهی اشکنهی بلغور شیر مانند سایر اشکنهها پیازداغ تهیه کرده و مقداری از بلغور شیر را در آب حل میکنند و روی پیاز داغ میریزند تا جوشی بخورد.
اشکنه ها سرایان فردوس 1ـ اشکنهی «اوجز» (وقتی آب روی روغن داغ میریزند، جز جز میکند و به اینسبب گویند اشکنهی اوجز) که به آن اشکنهی «دولخ باد» (بهمعنی گردباد است بهمحض ریختن آب سرد روی روغن داغ بخار متصاعد میشود که شبیه گردباد است. این اشکنه را به این علت دولخباد هم گویند).
برای تهیهی این اشکنه پیاز، روغن، گشنیز، زیره، سیبزمینی، شمبلیله و کمی آرد نخود بکار میبرند.
2ـ اشکنهی شیری یا شیرین: مواد لازم برای اشکنهیشیرین عبارت است از روغن، پیاز، بادیان (یا بادیانه که به آن رازیانه هم گویند، گیاه از تیرهی چتریان و دارای انواع است. این گاه مصرف دارویی نیز دارد) زیرهی سبز و سیاه، شیرهی انگور، آب، فلفل، زردچوبه و زعفران.غذاهای محلی بیرجند را اشکنه عدس،اشکنه آلو،اشکنه نخود،اشکنه آرد گندم،اشکنه گوجه فرنگی،کشک زرد و...،خورشت قوارمه، گوشت داغ (قورمه)، خورشت سبزی ، کوکو کما، غروت (کشک ) بادنجان، کشک زرد، کشک سیاه، قاتق ماش، آبگوشت، آش رشته، آش عدس، شله زرد، گندم شیر، قاتق عدس، نان جوش ، کاچی ، بنه ، گاورسی ، سابری ، خرما برشته و... انواع شیرینی های این منطقه را نیز نان زنجبیلی، نان روورکرده، نان چرخی، کلمبه، کلوچه قندی، نان لوله ای، کله کنو (شاه دانه) ، نان نارگیلی، نان گردویی، نان برنجی تشکیل می دهد.
همچنین انواع نانهای محلی نان دو آتشه، نان نوجوش، تفتان، روغن جوش، کماچ ، جان جانی، زردی ، ترشی ، نان قلفی ، نان گاورس، نان جو، نان سمنو، نان شلغمی، نان کلمبه ، نان سر پیازی، نان کنجدی و نان سر قلفی یز تعدادی از نان های محلی این منطقه هستند.