دندان های مصنوعی به دو صورت پروتز متحرک کامل و پروتز ثابت استفاده می شوند که در ادامه به تفاوت های آنها با یکدیگر و شیوه های مراقبت از آنها می پردازیم.

- پروتز متحرک کامل؛ برای جایگزینی کلیه دندان های از دست رفته یک فرد تهیه و استفاده می شود که توسط خود فرد در داخل دهان گذاشته شده و برداشته می شود.

- پروتز ثابت؛ برای جایگزینی تعدادی از دندان های از دست رفته، از این نوع دندان مصنوعی استفاده می شود که توسط خود فرد گذاشته و برداشته نمی شود.

نکته؛ کارایی دندان مصنوعی به این مفهوم است که شما در استفاده از گروه های مختلف غذایی به خصوص میوه، سبزیجات، گوشت و حبوبات محدودیتی نداشته باشید، حتی اگر از روش هایی مانند خرد کردن (قطعه قطعه کردن یا لقمه کوچک برداشتن) استفاده کنید. عدم کارایی دندان مصنوعی نیز به این مفهوم است که شما در مصرف مواد غذایی به دلیل مشکل جویدن محدودیت داشته باشید به طوری که مجبور باشید از روش هایی مانند رنده کردن، له کردن و کوبیدن استفاده کنید.

شیوه های مراقبت از دندان های مصنوعی

دندان های مصنوعی نیز مانند دندان های طبیعی، نیازمند مسواک زدن و مراقبت هستند. اگر دندان مصنوعی تمیز نشود، ممکن است باعث ایجاد عفونت های مختلف مانند «برفک دهان» شود. برای شستن آن دسته از دندان های مصنوعی که می توان آنها را از دهان خارج کرد به نکات زیر توجه کنید.

- هنگام تمیز کردن دندان مصنوعی، ظرف آب پلاستیکی را تا نیمه پر کنید و زیر دست خود قرار دهید تا اگر دندان مصنوعی از دست تان افتاد، صدمه نبیند. برای جلوگیری از افتادن بهتر است دندان مصنوعی را بین انگشت شست و اشاره خود محکم بگیرید و مسواک بزنید.

- دندان های مصنوعی را حداقل یک بار در روز از دهان خارج کرده و با مسواک نرم بشویید.

- به خاطر داشته باشید که خمیردندان برای شستن دندان های مصنوعی مناسب نیست. برای شستن دندان های مصنوعی از مایع ظرفشویی استفاده کنید. پس از آن دندان مصنوعی را به خوبی با آب بشویید.

- بعد از خارج کردن دندان مصنوعی از دهان، لثه ها و زبان خود را با یک مسواک نرم بشویید. سپس لثه ها را با انگشت ماساژ دهید.

- توجه داشته باشید شب ها دندان های مصنوعی را از دهان خارج کرده و در یک ظرف آب یا آب نمک تمیز قرار دهید تا مخاط دهان که تحت فشار بوده استراحت کند. اگر دندان های مصنوعی در هوا خشک شوند یا در آب خیلی داغ قرار داده شوند، خراب خواهند شد.

- در مواردی که دندان مصنوعی ناکامل دارید (فقط بخشی از دندان هایتای مصنوعی است) بهتر است دو تا مسواک داشته باشید، یکی برای تمیز کردن دندان مصنوعی و دیگری برای تمیز کردن دندان های طبیعی که در داخل دهان قرار دارند.

- اگر دچار تورم، درد و تحریک بافت های دهان شدید، با دست دندان را خارج کرده و حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید.

- حداقل هر شش تا 12 ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید، حتی اگر مشکلی ندارید.

در موارد زیر حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید؛

- اگر دندان مصنوعی شل شده است.

- اگر دندان مصنوعی به لثه فشار می آورد.

- اگر در هر قسمت از دهان زخم به وجود آمده است.

- اگر قسمتی از دندان مصنوعی شکسته است.

- اگر نمی توانید با دندان مصنوعی به راحتی غذا بخورید. (عدم کارایی دندان مصنوعی)

- اگر بعد از خارج کردن دندان مصنوعی از دهان احساس می کنید لثه ها برجسته شده است.

بی دندانی

اگر اصلاً دندان ندارید و کلیه دندان های هر دو فک را از دست داده اید، باز هم برای جلوگیری از عفونت لثه بهداشت دهان را رعایت کنید. با یک مسواک نرم و کمی خمیردندان لثه ها و سطح روی زبان را بشویید. پس از آن لثه ها را با انگشت ماساژ دهید. هر چه سریع تر برای گذاشتن دندان مصنوعی اقدام کنید.

چنانچه پس از مصرف مواد غذایی سطح دندان ها تمیز نشود، میکروب های داخل دهان به همراه خرده های مواد غذایی و مواد قندی، لایه یی بی رنگ و غیرقابل رویت را روی دندان ها تشکیل می دهند که «پلاک میکروبی» نامیده می شود. «پلاک میکروبی» باعث پوسیدگی لثه ها می شود. برای مراقبت از دندان های طبیعی انجام کارهای زیر ضروری است.

- مسواک زدن؛ هدف اصلی از مسواک زدن، پاک کردن پلاک میکروبی از روی دندان ها، لثه و زبان است. بهتر است مسواک زدن را در فرصت کافی و توام با آرامش انجام دهید چون کیفیت مسواک زدن مهم تر از دفعات آن است. بهترین حالت این است که بعد از هر بار مصرف مواد غذایی یا مواد قندی دندان هایتان را مسواک کنید در غیراین صورت در دو زمان (شب قبل از خواب و صبح بعد از صبحانه) باید حتماً مسواک زدن صورت گیرد. روزی دو بار مسواک زدن صحیح باعث برطرف شدن پلاک های میکروبی شده و از پوسیدگی دندان ها جلوگیری می کند.

- خمیردندان؛ خمیردندان باید حاوی فلوراید باشد و حتی الامکان خوشبو و خوش طعم باشد. همچنین از خاصیت پاک کنندگی بالایی برخوردار باشد. در صورت نبود خمیردندان با آب خالی هم می توانید مسواک بزنید. استفاده از نمک، جوش شیرین یا سایر پودرها برای مسواک زدن مناسب نیست، ولی استفاده از آب نمک رقیق اشکالی ندارد.

- نخ دندان؛ نخ دندان سطح بین دندانی را تمیز کرده و مواد غذایی ما بین دندان ها را خارج می کند.

قندهای عسل با شیرینی فراوانی که دارند به دندانها هیچ صدمه نزده بلکه میتواند انها را سفید و لثه ها را محم سازد. پروفسور واکسور گستوف عقیده دارد چنانچه شکر مدتی در دهان بماند به وسیله باکتری تجزیه شده و موجب ایجاد اسید لاکتیک در دهان مینماید که برای دندانها مضر است. ولی عسل بر خلاف شکر چون دارای یک نوع انتی بیوتیک طبیعی است هیچ گونه اسیدی در دهان تولید نکرده و دندانها را ضد عفونی مینماید. به همین جهت مصرف ان برای دندان ها )مخصوصا اطفال( نه تنها هیچ ضرری نداشته بلکه مفید نیز میباشد.

مک لدان پزوهشگر امریکایی معتقد است که چای حاوی فلورین بوده و داروی موثر جلوگیری از فساد دندان میباشد.مشروط بر اینکه با عسل نوشیده شود. اگر چای با قند یا شکر نوشیده شود این خاصیت از بین میرود. به همین دلیل است که اکثر دانشمندان روسی از جمله راف شیرین کردن چای با عسل را به جای قند توصیه میکند .

فیلیپس محقق امریکایی معتقد است که دادن یک قاشق چای خوری عسل به کودکان در شیشه انها مانع پوسیدگی دندانهای انها میشود.

جهت محکم نمودن لثه ها عسل را با سرکه انگور مخلوط کرده و بر لثه ها می مالند و ماساز میدهند. تکرار این عمل چند بار در روز چرک لثه ها را زایل و گوشت به مرور ترمیم میابد.

نقش نخ دندان در کنترل بهداشت دهان و دندان از مسواک بالاتر است چرا که معمولاً سطوح بین‌ دندان‌ها تمیز نمی‌شود و پوسیدگی از همان‌جا آغاز می‌شود.

نقش نخ دندان در کنترل بهداشت دهان و دندان از مسواک بالاتر است چرا که سطوح صاف دندان‌ها با یک روش ساده تمیزکردن دندان‌ها و نوشیدن مایعات تمیز می‌شود اما معمولاً آنچه که می‌ماند سطوحی است که دسترسی به آنها مشکل است به خصوص اینکه در سیستم دندانی بالغان محل‌های تماس دندان‌ها فشرده می‌شود و این احتمال وجود دارد که در زیر محل تماس بین دندان‌ها میکروارگانیزم‌ها و مواد غذایی جمع شود.

: پوسیدگی نتیجه تشکیل پلاک میکروبی است و درباره فضای بین دندانی باید گفت که بیشتر افراد متوجه پوسیدگی بین‌دندانی نمی‌شوند. لذا استفاده از نخ دندن اجباری‌تر از مسواک است.

حداقل شبی یک‌بار نخ دندان استفاده شود و در تمیز‌کردن دندان‌ها به کمک نخ دندان باید کاملاً فضای بین‌دندان‌ها و زیر پروتز‌ها و سطوح جونده دندان‌ها که تاثیر بیشتری در پوسیدگی دندان دارند تمیز شود.
حتماً باید از نخ دندان استاندارد در این زمینه استفاده کرد و می‌توان از نخ دندان حاوی فلوراید و نخ دندان پروفینه ویژه دندان‌های پرکرده استفاده کرد.